11 de Febreiro: Todas facemos ciencia!

Como cada ano, o proxecto escolar Faro da Escola e a Unidade de Cultura do CSIC en Galicia acudiron puntuais a súa cita coa celebración do Día Internacional da Muller e da Nena na Ciencia, unha data que nos recorda a importancia de traballar para reducir a fenda de xénero no ámbito científico durante todos e cada un dos 365 días do ano. 

Con esta convicción, preto de 500 escolares do último ciclo de Educación Primaria procedentes de ata 20 centros da provincia conectáronse o martes á conferencia virtual «As mulleres facemos ciencia: mellorando a xenética das coles e dos piñeiros na Misión Biolóxica de Galicia (MBH-CSIC)» para conmemorar, xuntas e xuntos, o 11 de Febreiro. 

Con(ciencia) feminista para inspirar desde las aulas

Unha cita virtual conducida por Patricia Quintas, responsable da Unidade de Cultura do CSIC, na que o alumnado tivo a oportunidade de coñecer de preto a labor deste organismo público de investigación, o maior do noso país, e achegarse tamén en primeira persoa á traxectoria de dúas grandes profesionais en distintos momentos da súa carreira na ciencia. 

Deste xeito e coa experimentada investigadora e Doutora en Bioloxía Margarita Lema, os estudantes descubriron o lonxe que nos pode levar —xeográfica e academicamente— este ámbito; mentres que, da man da aprendiz de investigación e graduada en Bioquímica Alicia Arenas, comprenderon a importancia de non poñernos límites á hora de combinar as nosas paixóns. 

«Desde que era coma vós…»

«Desde sempre, xa desde que era coma vós, gustábanme moito as plantas, abraiábame a súa variabilidade de tamaños, cores, usos», explicou Margarita Lema sobre os temperáns comezos da que, máis tarde, se convertería nunha carreira de éxito no eido da mellora xenética das plantas. 

De estudante a investigadora da MBG e profesora da USC; de Galicia a Estados Unidos ou Sudáfrica, Lema conduciu ás pequenas e aos pequenos oíntes nunha viaxe a través da súa traxectoria, na que quedou ben claro o lonxe que están a chegar, en todos os sensos, as mulleres na ciencia. Non en balde, dixo, «cada vez vexo máis mulleres no noso ámbito, cada vez somos máis». 

Se algo chamou especialmente a atención da rapazada foron os nada máis e nada menos que 280.000 insectos estudados por Lema no marco do proxecto no que traballa actualmente co obxectivo de medir as interaccións ecolóxicas das árbores resinadas. Non lle quedou dubida á experta de que hai canteira para a entomoloxía na provincia, segundo expresou en resposta as «moi boas preguntas» de alumnas como Aldara, estudante de 5ª de Primaria do Colexio Possumus e quen se interesou polo impacto destas especies nos nosos bosques. 

Un camiño propio

Tamén os primeiros pasos da aprendiz de investigación e graduada en Bioquímica Alicia Arenas remitíronnos a súa infancia, con imaxes nas que puidemos ver a unha nena aínda máis nova que os propios estudantes convocados gozando de facer experimentos. 

«Sempre me gustaron os animais e a natureza. A miña nai levábame as súas excursións de sendeirismo e foi aí cando comecei a sentir un maior interese por comprender o que me rodeada», dixo para animar aos presentes a alimentar a súa curiosidade a través de libros e vídeos e mesmo a participar en campus científicos de verán.

A ciencia, desprendeuse da intervención de Arenas, é un ámbito ao que debemos achegarnos desde a curiosidade, a ilusión e as ganas de aprender e comprender a nosa contorna, sen límites. Para mostra, a súa propia traxectoria na que, ao longo dos anos, foi quen de atopar a maneira de combinar as súas dúas grandes paixóns, a arte e a ciencia, da man da ilustración científica. «Debuxar axúdate a fixarte no que ves e a mirar doutra forma; e tamén a comunicar de xeito máis comprensible o coñecemento e iso produce moita satisfacción» respondeu a o ser preguntada ao respecto por Iago, entre os estudantes participantes. «Conforme vas dando os teus primeiros pasos, vaste decatando tamén de que es quen de construír o teu propio camiño».